Wat zou de milieu-impact zijn van mijn DIY-project? Dit is wat Imme Groet, Senior Expert Duurzaamheid en Duurzame Bouw zich afvroeg. Imme heeft zelf de kussens van haar bank opnieuw bekleed. Lees hoe ze dit project heeft aangepakt, en welke impact-berekening ze daarover heeft gemaakt. Spoiler; zelf maken heeft een veel lagere milieu-impact dan nieuw kopen.
De perfecte winterklus: nieuwe kussens maken voor mijn bank
Toen ik een tijd geleden verhuisd ben, gaven mijn opa en oma een bank aan mij die zijzelf over hadden. Het is een heerlijk bankje, net lang genoeg voor iemand van mijn formaat om languit op te zitten. Het was een volledige designer bank met leren kussens.
Maar na 50 jaar, veel gebruik, en een aantal verhuizingen, waren de kussens helemaal versleten met grote gaten in het leer. Dit was een perfecte winterklus: toen het buiten koud en donker was, ben ik nieuwe kussens gaan maken voor deze bank.
Tijdens het maken van de kussens vroeg ik mij af wat de milieu-impact is van het vervangen van de hoezen, ten opzichte van het kopen van een nieuwe bank. Hoeveel materiaal scheelt dit? Als hobbyist heb ik een berekening gemaakt van de CO₂-uitstoot die vrijkwam bij mijn DIY-project. Ik was ook benieuwd om deze milieu-impact te vergelijken met de milieu-impact van het kopen van een nieuwe bank.
Wat is de milieu-impact van mijn DIY-project?
Om antwoord te kunnen geven op deze vraag, heb ik een berekening gemaakt van de CO2-impact die vrijkwam door het repareren van de hoezen. Ik heb alleen de hoezen van de kussens vervangen. Het schuim en de rits van de kussens heb ik niet vervangen, deze ga ik hergebruiken.
De gebruikte materialen om de kussenhoezen te vervangen zijn de volgende:
- 2,60 meter bij 1,50 meter stof: linnen
Dit is meubel linnen, dus 500 gr/m2.
Voor deze bank is 2 kg linnen nodig.
- 120 meter polyester garen
50 meter = 1 gram, 20 meter polyester garen is 2,2 gram.
- 12 vellen A3 papier
A3 = 420 X 297 mm
80 gram per m2
1,5 m2 A3 papier = 120 gram = 0,12 kg papier
Vervolgens heb ik een energieberekening gemaakt. Hiervoor heb ik het volgende energiegebruik meegerekend:
- Paar uur gebruik van mijn naaimachine
- Half uur strijken
Met deze inputs kom ik op de volgende milieu-impact uit:
Milieu-impact van het linnen: 24 kg CO2-eq.
Milieu-impact van de garen is: 0,026 kg CO2-eq.
Milieu-impact van 0,12 kg papier = 0,122 kg CO2-eq
Hiermee kom ik voor de materialen op een totale milieu-impact van 24 + 0,026 + 0,122 = 24,148 kg CO2-eq.
Daarna heb ik de milieu-impact van de verbruikte energie berekend:
Strijkijzer: 750-1100 Watt vermogen -> 30 minuten, is 0,5 kWh
Naaimachine: 100 Watt vermogen -> 5 uur, is 0,5 kWh
En ik weet dat bij 1 kWh een milieu-impact van 0,649 kg CO2-eq hoort.
Als we deze twee categorieën milieu-impact bij elkaar optellen, komen we op 24,148 + 0,649 = 24,8 kg CO2-eq. Waarbij veruit de meeste milieu-impact dus door het linnen komt.
En hoe verhoudt de milieu-impact van mijn DIY-project zich tot het kopen van een nieuwe bank? Een nieuwe bank heeft een milieu-impact van ongeveer 210 kg CO2-eq (voor een gemiddelde formaat tweezitsbank). Deze milieu-impact van de nieuw gekochte bank heb ik bepaald door verschillende LCA-studies rondom meubilair met elkaar te combineren.
Dit betekent dat de milieu-impact van de aanschaf van een nieuwe bank bijna tien keer zo groot is als het zelf maken van hoezen voor kussens van mijn bank.
Hoe heb ik dit DIY-project precies uitgevoerd?
Voor degene die willen weten hoe ik de kussens precies heb vervangen, zal ik hieronder het proces en de gebruikte materialen op een rijtje zetten.
1. Afmetingen vaststellen.
Ik heb de kussens samen met mijn moeder vervangen, en ik besef dat ik veel geluk heb met een moeder die mode heeft gestudeerd aan de kunstacademie. We hebben eerst de kussens exact opgemeten: we hadden stof nodig voor de kussens in de rugleuningen voor het zitkussen.
Sommige delen konden we hergebruiken: bijvoorbeeld de rits van de oude kussens, net als het schuim waarmee de kussenhoezen gevuld zijn. Deze onderdelen waren namelijk nog helemaal niet versleten. Daarnaast zit deze bank zo lekker, dat ik de kussens per se wilde houden.
2. Stof halen
Vervolgens zijn we naar de boerenbonthal in Weesp geweest (in mijn ogen een snoepwinkel). Daar zijn de stoffen opgestapeld tot aan het plafond. Na een tijd zoeken, hebben we een prachtige dikke linnen stof uitgekozen.
Samen met de medewerkers berekenden we hoeveel stof we exact nodig hadden en waar we welk deel uit moesten knippen.
3. Patronen maken en stof knippen
En toen hebben we in ons werk-atelier om de kussens gemaakt. Eerst hebben we de patronen gemaakt. Een kussen bestaat uit verschillende onderdelen: de bovenkant, de onderkant, de zijkanten. Deze patronen maak je van papier, en een patroon is dus net zo groot als het stuk stof dat je later uitknipt.
Vervolgens hebben we deze patronen op de kussens gespeld, om de stof uit te knippen. Je knipt rondom 1.5 centimeter extra af. Dit worden namelijk de naden, waar je de kussens aan elkaar stikt.
4.Stof afzigzaggen en strijken
Vervolgens lock je de stof, of je doet dit met een zigzagstiksel. Dit voorkomt dat de stof gaat rafelen. Dit doe je langs elke rand van de stof, dus helemaal rondom. We hebben vervolgens elk stuk gestreken, zodat de stof helemaal recht was.
5. Stof op elkaar spelden en dicht stikken
Vervolgens hebben we de hoezen op elkaar gespeld en de rits er tussen gespeld. Toen alles op z’n plek zat, was het tijd om dit door de naaimachine te halen en alles aan elkaar te stikken.
We hebben een dubbele stiknaad toegepast. Als laatste finishing touch knipten we alle losse draadjes weg en konden we de kussens passen.
Afwegingen: emotionele waarde vs. economische haalbaarheid
Ik ben me heel bewust dat dit een voorbeeld is van een milieu-impact berekening die niet toe te passen is op de economische realiteit van de interieursector.
Voor mij is de bank namelijk van grote emotionele waarde: het is een bank die mijn opa en oma heel mooi vonden, en die jarenlang goed in hun leven heeft gefunctioneerd. Ik geniet ook elke dag van deze bank en wil deze daarom heel graag in ere houden in mijn huis.
Daarom heb ik ervoor gekozen om de kussens te repareren, in plaats van een nieuwe bank te kopen (officieel heeft deze bank al 3 keer zijn ‘economische levensduur’ bereikt, gemiddeld heeft een bank een levensduur 10-15 jaar).
En we hebben hier bijna een volle werkweek aan man-uren in zitten, en dit zou ‘onbetaalbaar’ zijn voor zo’n oude bank.
Daarnaast ben ik me er heel bewust van dat niet veel mensen zo een DIY-project leuk vinden om te doen. Ook al was ook bij mijn moeder en mij dit proces niet zonder het nodige gevloek, maar ik heb enorm genoten om samen de berekeningen te maken of de stof wel goed uitkomt.
Daarnaast had mijn moeder ook de benodigdheden zoals een goede stoffenschaar, een naaimachine en een goede strijkbout. Dat is ook niet vanzelfsprekend in ieder huishouden.
Maar een belangrijke conclusie die ik uit dit project haal, en mee neem mijn werkende leven in, is dat ik waardering van bestaande materialen meer mee wil laten wegen. Het is namelijk zonde dat mijn emotionele wereld van de bank van mijn opa zo ver afstaat van de economische wereld in de bouwsector.
De gebouwde omgeving bevat namelijk zoveel meer waarde dan alleen de economische waarde. Alleen (en dit is een open deur) wordt dit momenteel niet gewaardeerd in onze modellen, en lijkt het erop dat we steeds verder weggaan van het waarderen van bestaande materialen in economische modellen.
Veel businesscases waarbij hergebruik van materiaal wordt toegepast, zijn bijna niet rond te rekenen, en zijn daardoor afhankelijk van idealistische motieven bij opdrachtgevers of opdrachtnemers. Er zijn voorstellen gemaakt, onder andere door Copper8 hoe fiscale vergroening eruit kan zien. Al is er nog een lange weg te gaan om hier een keuze voor te maken.
Tips voor je eigen DIY-project
Wil je na het lezen van dit artikel zelf met een stof aan de slag gaan? Uiteraard heb je veel markten waar je stoffen kunnen vinden. Wij zijn zelf naar deze hal gegaan: https://www.boerenbonthal.nl/ (in Weesp). Ook zijn hier garen en andere benodigdheden te vinden.
Welke stof moet je kiezen? Als je milieu-impact mee wilt laten wegen, kun je een kijkje nemen in het rapport dat ik voor mijn keuze heb gebruikt. Dit is het rapport van CE Delft over klimaatimpact van een kg geverfde doek.
Ik vond heel opvallend dat nylon zo een grote milieu-impact heeft. Net als wol, maar daarbij wordt er dan vanuit gegaan dat schapen puur voor het wol worden gehouden en niet primair voor vleesconsumptie (anders dan bij de milieuberekening van leer).
Daarnaast zijn alle natuurlijke textielen hernieuwbaar en daardoor beter dan synthetische textielen.
