Er komt een nieuwe EU-richtlijn op het gebied van duurzaamheid: vanaf 1 januari 2025 zijn de eerste bedrijven verplicht om via de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) te rapporteren over hun impact op het milieu en de maatschappij: hoe beïnvloedt hun bedrijfsvoering mens en omgeving? Deze rapportageverplichting gaat in eerste instantie voor grote bedrijven gelden, zij moeten in 2024 stappen zetten om in 2025 te kunnen rapporteren. En in de jaren daarna wordt de CSRD voor -uiteindelijk- alle bedrijven verplicht. Lees het artikel hieronder om alles te weten te komen over de CSRD.
Wat is CSRD?
De CSRD is een richtlijn voor duurzaamheidsverslaglegging die voortkomt uit de Green Deal van de Europese Unie. De Green Deal heeft als doel dat het uiterlijk van Europa in 2050 klimaatneutraal is en daarmee aan het Akkoord van Parijs voldoet. Deze overeenkomst is tijdens de VN-klimaatconferentie (COP21) in Parijs op 12 december 2015 opgesteld en wordt ondertussen door 194 landen en de Europese Unie erkend.
De CSRD bouwt voort op de Non-Financial Reporting Directive (NFRD); een rapportageverplichting voor grote (>500 medewerkers), beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeringsmaatschappijen, waarmee zij o.a. over sociale verantwoordelijkheid en de behandeling van hun werknemers, mensenrechten en diversiteit moeten rapporteren. De betreffende organisaties hadden de vrijheid om eigen rapportagekaders te selecteren voor deze verslaglegging. Dit resulteerde in een gebrek aan uniformiteit en beperkte de mogelijkheid om verschillende bedrijven onderling te vergelijken. Met de CSRD komt er consistentie in duurzaamheidsrapportages en ontstaat deze mogelijkheid wel.
De CSRD en de NFRD zijn beide voorbeelden van duurzaamheidsverslaglegging: ze beschrijven hoe organisaties invulling geven aan strategie en ambities rondom duurzaamheid. Duurzaamheid wordt binnen deze context op drie vlakken bekeken: Milieu (Milieu), Sociaal (Sociaal) en Bestuur, Samen heten deze ESG-indicatoren, en deze zijn afkomstig uit de European Sustainability Reporting Standards (ESRS).
De CSRD-rapportage geeft zo volledige en waardevolle inzichten voor financiële belanghebbenden (zoals aandeelhouders, banken, crediteuren en andere financiële partners) en iedereen die wil weten wat de impact van het bedrijf op de omgeving is (zoals werknemers, klanten, omwonenden of organisaties die zich bezighouden met milieu- en mensenrechten). En doordat alle bedrijven op dezelfde, gestandaardiseerde wijze rapporteren, kunnen ze onderling vergeleken worden.
Voor wie is de CSRD verplicht?
De eerste bedrijven moeten vanaf boekjaar 2025 voldoen aan de CSRD. Deze bedrijven moeten daarom vanaf 2024 al beginnen met het monitoren van hun impact, omdat ze anders geen data en informatie hebben om mee te kunnen rapporteren. Dit geldt voor organisaties die nu al aan de NFRD moeten voldoen; grote beursgenoteerde bedrijven of organisaties van openbaar belang, zoals banken of verzekeringsmaatschappijen.
Vanaf boekjaar 2026 geldt de CSRD ook voor organisaties die aan 2 van de volgende 3 punten voldoen:
- Meer dan 250 werknemers hebben
- Een omzet hebben die meer dan €50 miljoen bedraagt
- Een balans hebben die meer dan €25 miljoen is
Alle andere bedrijven moeten stap voor stap ook aan deze rapportageverplichting voldoen: beursgenoteerde kleine en middelgrote ondernemingen (mkb) moeten vanaf 2027 gaan rapporteren. En vanaf 2028 moeten alle in de EU gevestigde bedrijven (met meer dan 10 werknemers) voldoen aan de CSRD. Niet-EU-ondernemingen (omzet > €150 miljoen) moeten vanaf 2028 ook voldoen.
Indirect gaat de CSRD ook invloed hebben op bedrijven met minder dan 10 werknemers: zij zijn meestal belanghebbenden van de grotere bedrijven die wel moeten rapporteren, en daarom moeten zij hen ook inzicht geven in de impact van hun organisatie op ESG-indicatoren.
Waarover moet je CSRD rapporteren
Volgens de CSRD moeten organisaties hun duurzaamheidsstrategie publiceren, welke doelstellingen zij hebben om deze strategie mee uit te voeren, hoe en door welke beleid/maatregelen zij deze doelen gaan halen en hoe ze de voortgang hierbij bewaken en hierover rapporteren.
Concreet moet je bij de CSRD over alles uit de NFDR en een aantal aanvullende thema's rapporteren. Volgens de NFRD waren organisaties al verplicht om over de volgende zaken te rapporteren:
- Milieubescherming
- Sociale verantwoordelijkheid en de behandeling van werknemers
- Respect voor mensenrechten
- Anticorruptie en omkoping
- Diversiteit in bedrijfsbesturen (wat betreft leeftijd, geslacht, opleidings- en professionele achtergrond)
Deze onderwerpen zijn opgenomen in de CSRD, en daar komen nog de volgende thema's bovenop:
- Bedrijfsmodel-strategie en -beleid
- KPI's en doelen (toekomstgerichte informatie)
- Corporate governance en duurzaamheid
- Dubbele materialiteitsbeoordeling en due diligence
- Risico- en kansenbeheer
En een verplichte informatievoorziening over de specifieke onderwerpen:
- Milieu (inclusief EU-taxonomie)
- Sociaal
- Bestuur
- Sectorspecifieke normen
Door de CSRD worden organisaties dus verplicht om alle impacts, risico's en kansen (IRO) in kaart te brengen. Ze moeten verslag doen van alle relevante E-, S- en G-onderwerpen: milieu, maatschappij en bestuur. Het kost flink wat tijd om alle onderbouwende data en checks te verzamelen, daarom is ons advies: begin op tijd met voorbereiden voor de CSRD. Waarom niet nu al?
CSRD: Double Materiality uitgelegd
Een belangrijk onderdeel van de CSRD is het principe van 'dubbele materialiteit'. Hierdoor worden organisaties respectievelijk verplicht om verslag uit te brengen over de impact die zij met hun bedrijfsactiviteiten op het milieu hebben. Hoe beïnvloedt hun bedrijf mens en milieu? Dit is de ecologische en sociale materiële impact en bijdrage aan bijvoorbeeld biodiversiteitsverlies of de schendingen van mensenrechten in de keten.
Anderzijds moeten organisaties rapporteren over de financiële risico's die verbonden zijn aan ESG-gerelateerde onderwerpen: hoe kan hun bedrijfsvoering worden beïnvloed door klimaatverandering? Denk dan aan financiële risico's voor het bedrijf die kunnen ontstaan door bijvoorbeeld grondstoffenschaarste, extreem weer en transitierisico's.
Een stappenplan voor een dubbele materialiteitsanalyse kan er als volgt uitzien:
- Het bepalen en identificeren van relevante belanghebbenden, zowel intern als extern; hoe gaat de gevolgen ondervinden van jullie impact op het milieu? En omgekeerd? Dit kunnen jullie klanten zijn, samenwerkingspartners, werknemers maar ook bijvoorbeeld NGO's of leveranciers.
- Identificatie van relevante ESG-onderwerpen; de CSRD is onderdeel van de European Sustainability Reporting Standard (ESRS). Hierin is een lijst met mogelijke ESG-onderwerpen opgenomen, en je moet als organisatie zelf bepalen welke voor jou van toepassing zijn.
- Stel vast hoe de dubbele materialiteit er voor jouw organisatie uitziet: hoe beïnvloeden jullie het klimaat? En hoe gaat het klimaat jullie organisatie beïnvloeden? , Dit ga je beantwoorden door interviews/focusgroepen/workshops etc. met je in stap 1 belanghebbenden gevonden.
In je uiteindelijke duurzaamheidsrapportage moet je de punten uit je dubbele materialiteitsanalyse toelichten. Hoe ziet de impact er voor deze punten uit? Wat ga jij als bedrijf doen om deze impact te verminderen? En met welke doelen en maatregelen ga je dit bereiken? En hoe blijf je als organisatie op koers om dit te doen? Wie is verantwoordelijk en volgens welke procedures?
CSRD: GAP-analyse uitgelegd
Een ander belangrijk onderdeel in het proces om aan de CSRD te gaan voldoen is een gap-analyse. Vergelijk je hierbij hoe je op dit moment over ESG-indicatoren rapporteert, en wat je vanuit hier nog moet doen om aan de CSRD-eisen te voldoen. Je kunt er bijvoorbeeld achter komen dat je nog bepaalde gegevens mist, er inconsistenties in je data/dataverzameling zitten, je verificatiemethoden ontoereikend zijn of bepaalde rapportages nog helemaal ontbreken.
Als je weet waar de „hiaten” tussen je huidige rapportage en de eisen vanuit de CSRD zich bevinden, kun je stappen zetten om deze hiaten te dichten en volledig en correct conform te worden.
Hoe moet ik rapporteren?
Het duurzaamheidsrapport wordt een integraal onderdeel van je bestuursverslag. Als je je duurzaamheidsrapportage volgens de CSRD hebt opgesteld, moet je deze laten verifiëren door een externe accountant. Bedrijven worden verplicht om dit duurzaamheidsverslag vervolgens in hun jaarverslag op te nemen, en dit duurzaamheidsverslag te publiceren in het Europese enkele elektronische formaat (ESEF/XHTML).
De kaders en richtlijnen hoe bedrijven volgens de CSRD moeten rapporteren worden vastgelegd in verschillende hoofdstukken van de European Sustainability Reporting Standard (ESRS). Bekijk hier informatie over de CSRD van de Europese Unie.
Saro Campisano, medeoprichter van Hedgehog Company:
„We zitten momenteel in een transitiefase; nog niet alles is uitgekristalliseerd en bedrijven hebben nog veel vragen over de implementatie van CSRD. Wat voorop staat is dat de CSRD houvast en richting geeft voor bedrijven in hun duurzaamheidsambities. Door de CSRD zal er transparant over duurzaamheid gecommuniceerd moeten worden, en daarmee wordt duurzaamheid echt bepalend: voor organisaties, belanghebbenden maar eigenlijk voor de hele economie.”
Wat gebeurt er als ik niet aan de CSRD voldoe?
De CSRD wordt op termijn verplicht voor alle organisaties. Als je niet aan de rapportageverplichting voldoet, loop je kans op juridische vervolging, boetes en sancties en reputatierisico's of negatieve reacties van investeerders, klanten en andere belanghebbenden.
Hoe kan Hedgehog Company mij begeleiden?
Om over alle verplichte onderwerpen te kunnen rapporteren, heb je inzichten en data uit je organisatie en supply chain nodig om je duurzaamheidsambities en strategie mee te ondersteunen. Het gaat hierbij om alle effecten, risico's en kansen (IRO) over alle relevante E-, S- en G-onderwerpen: milieu, maatschappij en bestuur. Wij begeleiden je bij dit proces.
Onze experts begeleiden je met een dubbele materialiteitsanalyse en gap-analyse. Daarnaast kunnen we de volledige milieu-impact van jouw organisatiemodellering combineren door onze expertise in LCA-studies (levenscyclusanalyse) en CO2-voetafdrukmodellering (modellering van broeikasgasemissies op bedrijfsniveau) te combineren.
Een levenscyclusanalyse kwantificeert de milieu-impact van jouw product of organisatie, over de gehele levensduur en alle fasen; van het winnen van de grondstoffen, transport, productie, gebruiksfase tot eventuele verwerking achteraf.
Hiermee voorzien wij in jouw specifieke databehoeften om aan de CSRD te voldoen en bieden we je begeleiding om je duurzaamheidsprestaties naar een hoger niveau te tillen.
