Als je een LCA laat maken van je product, krijg je inzicht in de volledige milieu-impact van je product. De resultaten zullen je laten zien wat de milieu-impact is voor een brede groep aan milieu-impact categorieën. In dit artikel vertellen we je meer over de milieu-impact categorie Land Use. Lees meer over wat deze impact categorie inhoudt, en hoe je de resultaten kunt interpreteren.
Context: wat zijn impact-categorieën in een LCA?
Bij het uitvoeren van een levenscyclusanalyse (LCA) bepaal je de milieu-impact van een product of proces. Deze impact wordt opgedeeld in verschillende impact categorieën, die elk een specifieke milieu-impact beschrijven.
Meer weten over impact categorieën? Lees meer in ons artikel hierover.
Wat betekent de impact-categorie Land Use?
De impact categorie Land Use gaat over de milieu-effecten die ontstaan door het landgebruik, en de verandering in landgebruik, gerelateerd aan het product waar de LCA-studie over gaat.
Het gaat hierbij niet alleen om de hoeveelheid land die daadwerkelijk wordt gebruikt, maar ook om hoe dat land wordt gebruikt, en om de gevolgen van abstractere veranderingen door landgebruik, Denk bijvoorbeeld aan:
- Biodiversiteitsverlies wanneer natuurlijke habitats worden omgezet in landbouwgrond of stedelijke gebieden.
- Bodemdegradatie – zoals verlies van vruchtbaarheid, erosie of verdichting door intensieve landbouw.
- Verlies van koolstofopslag – bijvoorbeeld door ontbossing, waarbij bomen geen CO₂ meer opnemen en opgeslagen koolstof vrijkomt.
- Veranderingen in ecosysteemdiensten – zoals veranderingen in waterregulatie en de impact op lokale en mondiale klimaatsystemen.
Veranderingen in landgebruik zijn niet altijd een direct gevolg van de keuze voor een bepaalde grondstof in je product. Daarom wordt er onderscheid gemaakt tussen directe landgebruiksverandering en indirecte landgebruiksverandering.
- Directe landgebruiksverandering vindt plaats wanneer de gekozen grondstof direct leidt tot een verandering in landgebruik.
- Indirecte landgebruiksverandering gebeurt verderop in de productieketen, als een indirect gevolg van een verhoogde vraag naar een bepaalde grondstof.
Voorbeeld: soja voor diervoeder
Stel dat een voedingsbedrijf besluit om in zijn product soja als eiwitbron te gebruiken, in plaats van zonnebloempitten. De soja die het bedrijf gebruikt, is al verbouwd en geoogst, en veroorzaakt dus geen directe verandering in landgebruik.
Maar door te kiezen voor soja, stijgt daarmee de totale wereldwijde vraag naar sojaproducten. Om aan die extra vraag te voldoen, wordt er elders meer soja verbouwd. Dit gebeurt meestal op de goedkoopste en eenvoudigste manier, bijvoorbeeld door bossen in Zuid-Amerika te kappen om nieuwe sojavelden aan te leggen. Dit is een voorbeeld van indirecte landgebruiksverandering.
Waarom is dit onderscheid belangrijk?
Elke vorm van landgebruik heeft een andere impact op het milieu. Het effect van een regenwoud op biodiversiteit, bodemgezondheid en waterhuishouding verschilt enorm van dat van landbouwgrond of stedelijke gebieden.
Daarom is het essentieel om te begrijpen hoe land wordt gebruikt in de hele productieketen om een nauwkeurige beoordeling te maken van de totale milieu-impact.
Wat valt allemaal onder de impact-categorie Land Use?
Er zijn verschillende vormen van landgebruik, die allemaal een verschillende invloed hebben op de categorie Land use.
We kunnen onderscheid maken tussen drie subcategorieën:
Land Use – Agricultural Land
Dit omvat landgebruik voor landbouwdoeleinden, zoals akkerbouw en veeteelt.
De milieu-impact hangt van verschillende factoren af:
- De intensiteit van landbouwpraktijken (bijv. monocultuur versus regeneratieve landbouw).
- Het gebruik van pesticiden en meststoffen, die de bodem- en waterkwaliteit beïnvloeden.
- De afname van biodiversiteit door omzetting van natuurlijke habitats in landbouwgrond.
Land Use – Forestry
Hierbij gaat het om de impact van bosbeheer en houtkap, waaronder:
- Ontbossing en de daaruit voortvloeiende CO₂-emissies.
- Effecten op bodemkwaliteit en waterhuishouding.
- De mate van regeneratie: wordt het bos duurzaam beheerd of permanent vernietigd?
Land Use – Urban & Infrastructure
Dit gaat over het gebruik van land voor infrastructuur en stedelijke ontwikkeling, denk dan aan:
- Verstedelijking en de aanleg van wegen, gebouwen en industriële faciliteiten.
- Onomkeerbaar landgebruik (bijv. verharding van grond, wat leidt tot verlies van infiltratiecapaciteit en verandering van microklimaten).
Wat heb je aan de inzichten in je milieu-impact in deze impact-categorie?
Als je inzicht hebt in je milieu-impact wat betreft landgebruik, kun je stappen zetten om deze milieu-impact te verkleinen. Dit doe je door je milieu-prestaties te verbeteren en duurzamere keuzes te maken. Denk dan aan:
Optimaliseren van landgebruik
De LCA-studie laat je zien welke levenscyclusfase van je product de meeste impact heeft op landgebruik. Met deze inzichten kun je bijvoorbeeld overstappen op duurzamere landbouw- en bosbouwpraktijken, grondstoffen in kopen uit regio’s met verantwoord beheer of meer circulaire en ruimte-efficiënte productiemethoden ontwikkelen.
Reductie van milieu-impact
Je kunt je impact op landgebruik ook verminderen door alternatieve materialen of productieprocessen te kiezen. Maak bijvoorbeeld gebruik van gerecyclede materialen in plaats van primaire grondstoffen, stimuleer regeneratieve landbouw om de bodemkwaliteit te verbeteren en gebruik hout uit duurzaam beheerde bossen met FSC- of PEFC-certificering.
Wil je weten hoe jouw product scoort op Land Use en welke stappen je kunt nemen om je impact te verminderen? Neem dan contact met ons op.
